Podcast van de Week: Een Luisterend Oor

Twee weken geleden organiseerde PodGront samen met de Schrijversvakschool Groningen de allereerste editie van Oorspraak: een luisteravond over de kunst van het podcasten. Wij lieten daar horen wat we mooie, goede en interessante podcasts vinden, maar er was ook ruimte voor inzendingen door het publiek. Een van onze toeschouwers liet zo’n mooi stuk horen, dat ik het niet kan laten om het nog eens te delen. Daarom is ‘Een Luisterend Oor’ deze keer de Podcast van de Week.

Geen klaagzang

‘Een Luisterend Oor’ gaat over de Zilverlijn: een service waarbij vrijwilligers bellen met eenzame ouderen. Makers Laura Stek en Sanne Rovers maakten een half jaar lang opnames van die telefoongesprekken, en uit alle verhalen construeerden zij een tweeluik. Wat ik erg goed vind aan deze productie, is dat het geen klaagzang is. Bij het onderwerp krijg ik persoonlijk al een gevoel van verdriet en medeleven, en het was niet onvoorstelbaar geweest dat alle verhalen van eenzame mensen dat gevoel alleen maar zouden versterken. Maar niets is minder waar.

Er zit verdriet in de verhalen, maar ook geluk en humor – en er is zelfs een vrouw die behoorlijk wat irritatie bij me opwekt. Door een slimme montage wisselen verschillende emoties elkaar af, of versterken ze elkaar juist, en zo krijg je een gevarieerd kijkje in het gevoelsleven van Nederlandse ouderen. Ik vond het verfrissend om zo veel kanten van mensen te horen, en niet alleen de zielige kant (het deed me denken aan ‘Pogingen iets van het leven te maken‘). Het effect van de montage was overigens overduidelijk te merken tijdens Oorspraak: iedereen lachte en slaakte kreten van medeleven op exact dezelfde momenten.

Al met al is het heel ontroerend om te horen waar mensen over praten als ze maar één keer in de week telefoon krijgen. Sommigen hebben het over zware onderwerpen (zelfdoding en vervreemding van de kinderen), anderen houden het licht (ze praten over hun planten en muziek), en een enkeling weet niet waar hij over moet praten. Hij blijft maar stil. Ik ben benieuwd: wat vind jij van ‘Een Luisterend Oor?’

Ethisch dilemma

Ik moet eerlijk zijn: er is één dingetje wat na het luisteren nog aan me blijft knagen. Is dit tweeluik ook in het belang van de ouderen die we horen? De sprekers blijven anoniem, en ik ga er in goed vertrouwen van uit dat Stek en Rovers toestemming gevraagd hebben om deze gesprekken uit te zenden. Maar het blijven persoonlijke gesprekken, met soms heftige uitspraken.

Mag ik deze dingen wel weten van iemand? Mag ik lachen om iemand die het heeft over de poep van vliegen – terwijl ik me realiseer dat ze eenzaam op haar kamer naar die vliegen zit te kijken? Is eenzaamheid leedvermaak? Ik word achtergelaten met iets van een schuldgevoel. Ik heb me echter nog niet aangemeld bij de Zilverlijn om ouderen te woord te staan, of een eenzame oudere in het tehuis bij mij om de hoek bezocht. Mag ik naar deze gesprekken luisteren, als ik me daarna niet inzet voor de hoofdpersonen? Het lijkt constructieve journalistiek (er is een probleem en je kunt er iets aan doen), maar wat als het zonder impact blijft? Mag ik hier dan naar luisteren?